رویکرد مداخله اولیه جهت تسهیل رشد گفتار در کودکان مبتلا به سندرم داون

رویکرد مداخله اولیه جهت تسهیل رشد گفتار در کودکان مبتلا به سندرم داون با تاکید بر تحریک و تصحیح عملکرد اعصاب کرانیال

سندرم داون یک اختلال ژنتیکی است که از طریق تریزومی کروموزوم ۲۱ در کودکان ایجاد میگردد تاثیر این کروموزوم اضافی بر روی کل سیستم بدن و بویژه سیستم عصبی مرکزی ( CNS) موجب پدید آمدن اختلالات عمده ای در این کودکان میشود که بی شک مهمترین آنها تاخیر در رشد حرکتی و ذهنی کودک می باشد. (۷)

یکی از با اهمیت ترین تواناییهای ذهنی و حرکتی انسان که نتیجه ی عملکرد طبیعی کرتکس است «زبان و گفتار» می‌باشد.

زبان شاید پیچیده ترین کار کرد عالی کرتکس است که نقش بسیار مهمی در ارتقاء سطح تفکر انتزاعی انسان دارد (۱) از طرفی گفتار نمود بیرونی توانش زبانی و در واقع کنش زبانی است (۲) حاصل برنامه ریزی زبانی و حرکتی در کرتکس و ساب کرتکس فرامین حرکتی منظمی است که بصورت ایمپالسهای عصبی از طریق اعصاب کرانیال به عضلات گفتاری رسیده و موجب تولید گفتار طبیعی می گردد (۳).

واحد کار کرد مغز «سیناپس » است (۳) بنابراین اساس عملکرد CNS بر سیناپتوژنزیز  ایجاد سیناپس بین نورونها و در نتیجه ارتباطات گسترده و پیچیده ی نورونهای کرتکس و ساب کرتکس استوار است (۷). بسیاری از قسمتهای مغز در طی هفته ها ماهها یا حتی حدود ۲-۳ سال نخست زندگی مقدار زیادی نورون تولید میکنند و نورونها شاخه های متعدد منشعب شونده ی اکسونی ایجاد مینمایند که با سایر نورونها از طریق ایجاد سیناپس ارتباط برقرار می سازند.

اگر اکسونهای تازه نتوانند با نورونهای مناسب بعدی، سلولهای عضلانی یا سلولهای غده ای ارتباط برقرار نمایند ظرف چند هفته تحلیل خواهند رفت بعلاوه در صورتی که ارتباطات کافی برقرار نشود کل نورون که شاخه های اکسونی را فرستاده از بین خواهد رفت لذا مدت کوتاهی پس از تولد نوزاد انسان اصل حاکم بر تعداد نورونها و ارتباطات آنها در قسمتهای مربوطه مغز این اســـــت که اگر از آنها استفاده نشود از بین می روند،

بنابراین ۵۰٪ یا بیشتر از نورونهای اولیه در بسیاری از نواحی قشر مخ از بین خواهند رفت (۳). بنابراین چنانچه ایــن رشد اکسونی و سیناپسی در مغز نوزاد بهر دلیلی بخوبی صورت نگیرد، در نتیجه CNS دچار کاهش کارکردی شده و یادگیری به صورت طبیعی صورت نخواهد گرفت.

دو فاکتور اساسی و مهم در رشد و تکامل مغز دخیل هستند(۵) که عبارتند از:

۱-کد ژنتیکی(Genetic Code)

۲-تحریک بیرونی(External Stimulation)

در کودکان مبتلا به سندرم داون اختلال در کد ژنتیکی ۳ تاثیر منفی عمده را بر جای میگذارد (۸) و ۹) و (۱۰) که عبارتند از:

-کاهش انشعابات دندریتی

-کاهش ایجاد سیناپس

-اختلال در میلین سازی

این اشکالات در سراسر CNS خصوص در کرتکس مخچه و ساقه مغز ایجاد می شوند. مدارک مستندی دال بر تاثیرات مذکور در تمام سطح ساقه مغز به ویژه عقده های قاعده ای سیستم وستیبولار ((تعادلی و پونز وجود دارد (۸ و ۹ و ۱۰ و۲۳ و ۲۴ و ۲۵)

فرض ما اینست که با استفاده از تحریکات بیرونی به موقع، دقیق و مستمر بر روی اعصاب کرانیال مغزی  با دیدگاه دانش شناختی و تاثیری که بر روی مخچه و کرتکس میگذاریم قادریم روند میلین سازی اکسونها، شاخه شاخه شدن دندریتها و در نهایت سیناپتوژنزیز را که عامل اصلی نوروپاتولوژی سندرم داون است تسهیل نماییم.

بنابراین هدف ما در این تحقیق اینست که با تحریکات بیرونی با ویژگیهای فوق الذکر از طریق اعصاب کرانیال بر روی CNS، در مرحله نخست، عملکرد ساقه مغز و در مرحله بعد عملکرد مخچه و کرتکس را تصحیح نموده (۶) و بدین طریق کودک سندرم داون را از لحاظ رشد زبان و گفتار به حد کودکان طبیعی برسانیم. البته لازم به ذکر است که در این برنامه مداخله ای ما در کنار تصحیح عملکرد اعصاب ،کرانیال از برنامه ی مداخله پیش زبانی و زبانی بصورت غیر مستقیم (مشاوره‌ای) نیز استفاده خواهیم نمود.

با در نظر گرفتن اینکه مغز انسان در ۶ ماهه اول زندگی دو برابر می شود و تا ۳ سالگی به ۳ تا ۴ برابر زمان تولد می رسد (۷) بنابراین، مغز انسان در سالهای نخست زندگی دارای بالاترین توانایی انعطاف پذیری است و این مسئله مؤید اهمیت قرار دادن کودک خردسال در معرض تجارب گسترده و متعدد یادگیری است و در این صورت کودک دارای بهترین اساس ممکن برای آموزشهای بعدی در تمام طول عمر می باشد (۳) بر این اساس و با توجه به مطالعات گسترده ای که اهمیت مداخله اولیه را نشان داده اند ۴ و ۱۱ تا ۲۲ ما بر این عقیده ایم که به محض آنکه اختلال ژنتیکی کودک تشخیص داده شد مداخله درمانی باید آغاز گردد و تعلل در این زمینه حتی به مدت یک روز هم می تواند موجب عدم رشد و تکامل مغزی مطلوب کودک شود.

لذا در این توصیه می‌شود که مداخله درمانی مستقیم بر روی کودکان داون زیر ۶ ماه آغاز شود.

نویسنده:

دکترمجید اوریادی زنجانی،استاد راهنما دکترحسین کریمی

منابع:

۱-زبان و شناخت، ترجمه قاسم زاده، حبیب ا… ، چاپ دوم، انتشارات فرهنگان، تهران، ۱۳۷۶.

۲-اسمیت، نیل؛ ویلسون د. (( زبانشناسی نوین)) ترجمه نیلی پور، رضا و دیگران چاپ دوم، انتشارات آگاه، تهران، ۱۳۷۴.

۳-پروفسور گایتون، آرتور، (( نوروفیزیولوژی پزشکی (( ترجمه شادان، فرخ و معتمدی،فرشته ، انتشارات تیمورزاده، تهران، ۱۹۹۶.

۴ -لامبر، ژل رندال ژآ و دیگران () اختلالات زبان در عقب ماندگی ذهنی )) ترجمــــه سازمند علی حسین، چاپ اول، سازمان آموزش و پرورش استثنایی، تهران، ۱۳۷۶.

‏۵٫ Menkes, John H.: “Textbook of child neurology “. Lea & Febiger, U.S.A, 1996.

‏۶٫ U.S.A, 1996. Kandel Eric R. “Principles of neural science” 3ed. U.S.A, 1991.

‏۷٫ Schaefer Bardley G. & others. “Cerebral dysgenesis”. Pediatric Neurogenesis, 773-785, 1994.

‏۸٫ Becker L. & others. “Growth and development of the brain in Down syndrome” Prog. Clin. Biol. Res., 373: 133-52, 1991.

‏۹٫ Koo BK & others. “Magnetic resonance imaging evaluation of delayed myelination in Down syndrome: a case report and review of

‏the literature” J. Child Neurol, 7: 417-21, 1992.

‏۱۰٫ Golden JA, Hyman BT. “Development of the superior temporal neocortex is anomalous in trisomy 21” J. Neuropathol. Exp. Neurol., 53: 513-20, 1994.

‏۱۱٫ Connolly B., Russell F. “Interdisciplinary early intervention program” Phys. Ther., 56: 155-158, 1976.

‏۱۲٫ Ludlow JR. Allen MR. “The effect of early intervention and pre-school stimulus on the development of the Down’s syndrome child” J. of Mental Deficiency Research, 23: 29-44, 1979.

‏۱۳٫ Piper MC & others. “Developmental profile of Down’s syndrome infants receiving early intervention” Child Care Health Dev., 12: 183- 194, 1986.

۱۴‏ -Naganuma G.M. “Early intervention for infants with Down syndrome: Efficacy Research” Physical & Ooccupational Therapy in Pediatrics, 7: 81- 92

‏۱۵٫ Dmitriev, Valentine. “Cognition and the acceleration and of evelopmental gains among children with Down Longitudinal data” Down’s Syndrome: papers and professionals, 11: 6-11, 1988. maintena syndrom abstracts

‏۱۶٫ Louw B. Kritzinger A. “infants with Down syndrome: description of an early intervention approach” S. Afr. J. Common Disord., 38: 25-31, 1991.

‏۱۷٫ Fewell, Rebecca R.; Oelwein, Patricia L. “Effective early intervention; Resuls from the model preschool program for children with Down syndrome and Other developmental delays” Topics in Early Childhood Special Education, 11: 56-68, 1991.

‏۱۸٫ Connolly BH, Morgan S, Russell FF. “Evaluation of children with Down syndrome who participated in an early intervention program. Second follow-up study” Phys. Ther., 10: 1515-1519, 1984.

‏۱۹٫ Connolly BH & others. “A longitudinal study of children with Down syndrome who experienced early intervention programming” Phys. Ther., 73: 170-179, 1993.

‏۲۰٫ Hines, Stefani; Bennett, Forrest. “Effectiveness of early intervention for children with Down syndrome” M. R. and Dev. Disabilities, 2:96-101, 1996.

‏۲۱٫ Roizen, Nancy J, “New advancements in medical treatment of young children with Down syndrome: Implications for early intervention” Infants and Young Children, 9: 36-42, 1997.

‏۲۲٫ Spiker, Donna; Hopmann, Marita R.In: “The effectiveness of early intervention for children with Down syndrome” Paul H. Brookes Publishing Company, 1997.

‏۲۳٫ Raz N & others. “Selective neuroanatomic abnormalities in Down’s syndrome and their cognitive correlates: evidence from MRI morphometry” Neurology, 45: 356-66, 1995.

‏۲۴٫ Chang YC, Huang CC, Huang SC. “Volumetric neuroimaging in children with neurodevelopmental disorders-mapping the brain and behavior” Chung Hua Min Kuo Hsiao Erh Ko I Hsueh Hui Tsa Chih, 39: 285-92, 1998.

‏۲۵٫ Komaki H, Hamaguchi H, Hashimoto T. “Assessment of the brainstem and the cerebellar lesions myelination using magnetic resonance images in children with Down synd