حافظه فعال چیست؟
حافظه فعال یا کاری چیست ؟ آیا برای کودکتان نگهداری مطلبی همزمان با انجام کار دیگر مشکل است؟
مثلا: اگر او در حال کمک کردن به شما براى مرتب کردن اتاق است
و همزمان تلفن زنگ می زند و او می رود و پاسخ می دهد،
اما فراموش می کند که برگردد و کارش را ادامه دهد؟
در این صورت ممکن است کودک در حافظه فعال مشکل داشته باشد.
مثالى دیگر از حافظه فعال:
مثلاً اگر کسی را برای اولین بار میبینید و نامش را میپرسید در لحظه اول نام آن شخص در حافظه فعال شما میشود،
این حافظه نام را نگهداری میکند،
شاید اگر بعد از ظهر همان روز همان شخص را ببینید نام او را فراموش کرده باشید،
به همین منوال حافظه کوتاه مدت، نام را برای چند ثاتیه در ذهن ثبت کرده و پس از آن، به دلیل آنکه تکرار و تمرکز روی آن انجام نشده، نام در حافظه کوتاه مدت از بین رفته،
اما ممکن است در همان شرایط اگر کمی فکر کنیم و با تمرکز به حافظه کوتاه مدت رجوع کنیم، نام را مجدد به یاد بیاوریم.
ریچارد اتکینسون، کسی بود که در دهه هفتاد میلادی (۱۹۶۸) مدل حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت و حافظه حسی را مطرح کرد.
این مدل به تدریج در مطالعات بعدى تکمیل شد. اما همچنان، مدل اتکینسون نامیده میشود.
تعریف حافظه فعال یا Working Memory
اگر مفهوم حافظه کوتاه مدت به همراه پردازش را با هم در نظر گرفته باشید،
روانشناسان از اصطلاح حافظه فعال یا Working Memory استفاده می‌کنند.
بنابراین، در حافظه کوتاه مدت منظور صرفاً ظرفیت به خاطر سپردن اطلاعات است.
اما درحافظه فعال (Working Memory)، علاوه بر ظرفیت به خاطر سپردن، به توانایی کار کردن با اطلاعات هم توجه داریم.
حافظه فعال یک مهارت مهم و تعیین کننده است که زندگی کودک را تحت تأثیر قرار می دهد.
این مهارت به کودک اجازه می دهد تا در حین انجام فعالیتی خاص تمامی اطلاعات لازم برای اجرای فعالیت را به یاد بیاورد.
این مهارت به فعالیت های مانند یادداشت برداری ،
انجام فعالیت های چند مرحله ای،
تکمیل محاسبات پیچیده ریاضی حیاتی میباشد.
حافظه فعال همچنین نقش مهمی در خواندن دارد.
انواع حافظه کاری
به طور کلی تمام کودکان و افراد بزرگسال در طول روز از دو نوع حافظه فعال استفاده می کنند.
هر دو از سنین اولیه کودکی شروع به رشد کرده و در اوایل نوجوانی و جوانی به رشد و ثبات بیشتری می رسند.
١-حافظه فعال کلامی – شنیداری
هنگامی که کودک با توجه به دستور العمل های کلامی گام به گام تکالیف خود را انجام می دهد،
در واقع از مهارت حافظه کلامی – شنیداری خود استفاده می کنند.
اگر این توانایی درکی ضعیف باشد احتمالاً آن فرد در پیروی از دستورالعمل های شفاهی با مشکل روبه رو خواهد شد.
٢-حافظه فعال فضایی – بصری
این توانایی به فرد امکان می دهد تا با به خاطر سپردن و به یاد آوردن شکل و یا تصویر و یا الگوی یک موضوع اقدام به حل مسئله و یا تکمیل تکالیف کند.
علائم آسیب حافظه کاری:
- کودک فقط مى تواند مواردى که در اول یا اخر فعالیت به آنها گفته شده است را به خاطر بیاورد.
- کودک با حافظه فعال آسیب دیده در انجام فعالیت های چند مرحله اى مشکل دارد.
- در حین انجام کار،آنچه را باید انجام دهند، فراموش مى کند.مثلاً از کودک مى خواهید در تمامى سوالاتى که مى پرسید فقط نام خوراکى ها را تکرار کند ، اما کودک بعد از چند سؤال فراموش مى کند، و شما مجبور به یادآورى تکلیف هستید.
- چون کودک نمى تواند دستور را در ذهن نگه دارد حواس پرت شناخته مى شود و مدام نیاز به یادآورى اطرافیان دارد.
- کودک در بازگویی مراحل داستان دچار مشکل است.
- به خاطر آوردن مراحل حل مسائل ریاضى براى کودک دشوار است.
بهبود مهارتهای حافظه فعال :
۱ – تا جایی که میتوانید دستورها را ساده کنید. به احتمال زیاد کودک شما بهتر مى تواند، دستورالعمل های کوتاه، ساده، و واضح را به خاطر بسپارند.
۲ – از نشانه هاى دیداری استفاده کنید:مثل نقشه ها،عکس ها و تصاویر رنگارنگ از توالی رویدادها.این امر به افزایش حافظه ی کاری کمک مى کند.
مثلاً از مراحل انجام کارهاى قبل از مدرسه رفتن عکس بگیرید.
۳ – از کودک بخواهید درخواست کمک از دیگران داشته باشد.
مثلاً کمک خواستن از معلم برای تکرار دستور.
۴ – تمرین مهارتهای حافظه کلامی، با دوباره خوانی یک آهنگ بر اساس آهنگ و ریتمی که
مى شنود.
۵-از فرزندتان بخواهید تا برای شما درس بدهد.
توانایی توضیح چگونگی انجام چیزی به درک حسی مطلب کمک میکند و ذهن را از آن مطلب پر می کند. این روش به آنها کمک می کند تا همان لحظه شروع کنند با مطالب و اطلاعات ور بروند و کار کنند .
کلمات کلیدى:انواع حافظه، حافظه کوتاه مدت،راههاى تقویت حافظه فعال،علائم آسیب حافظه فعال،کودک،یادگیرى.
نویسنده؛مریم غلمانى پور
