ادراک بینایی چیست؟
ادراک بینایی توانایی مشاهده و تفسیر (آنالیز کردن و معنا دادن) اطلاعات بینایی است که ما را احاطه کرده است.
مهارتهای ادراک دیداری ، مهارتهایی هستندکه کودک از آن برای درک چیزهایی که در محیط پیرامون خود می بیند استفاده می کند.
درک چیزهایی که کودک می بیند جهت مهارتهای مدرسه ای شبیه خواندن، نوشتن و ریاضیات، تشخیص حروف و شماره ها، تطبیق اشکال و به همان اندازه مهارتهایی در زندگی روزمره شبیه خواندن علائم، نقشه و یا پیداکردن عروسک در جای شلوغ و یا شرکت در سرگرمی ها ضروری است.
فرآیند “دریافت” اطلاعات محیط بر ادراک تاثیر میگذارد.
اگر ادراک نادرست یا تغییر یافته باشد، مشکلاتی در خواندن، املا ، دست خط، ریاضی و درک مطلب رخ می دهد.
مهارت های ادراکی بینایی شامل توانایی سازماندهی و تفسیر اطلاعاتی است که دیده شده اند و سپس به آنها معنا داده شود.
اهمیت مهارت های ادراک بینایی در موفقیت تحصیلی مورد توافق است،
متخصصان در این زمینه تصریح میکنند که خواندن بدون ادراک بینایی صحیح امکان پذیر نخواهد بود.
مهارتهای پردازش و ادراک بینایی توانایی یادگیری را تحت تاثیر قرار می دهد.
بدون پردازش و ادراک بینایی دقیق، دانش آموزان در یادگیری، خواندن، دنبال کردن دستورالعمل ها، کپی برداری از تخته، تجسم اشیاء یا تجربیات گذشته، داشتن هماهنگی چشم و دست، ادغام اطلاعات بینایی با سایر حواس ها و انجام کارهایی مانند دوچرخه سواری ، بازی بسکتبال،و شنیدن صداها تجسم منبع صدا (مانند شنیدن آژیر ماشین پلیس)مشکل دارند.
مهارت های ادراکی بینایی شامل چندین حیطه ی اصلی می باشد:
-تمایز دیداری (visual discrimination)
توانایی توجه به تفاوت های جزئی مانند شکل، اندازه، رنگ یا ابعاد.
این مهارت به توانایی تشخیص تفاوت یک شیء از شی ء دیگر مربوط می شود .
مهارت در جور کردن تصاویر معین ، طرح ها ، اشکال ، حروف و کلمات نمونه دیگری از فعالیتهای تمیز بینایی است
.توانایی در تمیز حروف و کلمات برای یادگیری خواندن ضروری است .
-ثبات شکل( Constancy Form)
توانایی درک تفاوت های موقعیتی و تشخیص اشیاء زمانی که در یک جهت یا فرمت متفاوت هستند.
این مهارت به توانایی بازشناسی ماهیت اشیاء به هنگام مشاهده آن ها مربوط می شود .
توانایی کودکان کودکستانی در بازشناسی اشکال هندسی ، حروف و اعداد خود پیش درآمدی خوبی برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی بعدی آنها در خواندن است
-تشخیص شکل از زمینه (figure ground discrimination)
توانایی تمرکز بر روی یک هدف انتخاب شده و یا نادیده گرفتن تصاویر نامناسب.
این خرده مهارت نیز به تشخیص تصویریک شی ء از زمینه محیطی آن مربوط می شود .
کودک معلول در این مورد نمی تواند توجه خود را به محدوده مورد سؤال ( نقش ) جدا از زمینه بصری متمرکزکند
و در نتیجه در امر تشخیص بواسطه تحریکات نامربوط دچار آشفتگی می شود .
-روابط فضایی (Spatial relations)
توانایی تشخیص موقعیت اشیاء در فضا.این خرده مهارت به ادراک وضع اشیاء در فضا و مکان مربوط می شود .
این بعد از کار کرد بینایی متضمن ادراک جابجایی یک جسم یا سمبل( تصاویر، حروف ، اعداد ) و رابطه آن با اشیاء دور و اطراف است .
-تکمیل دیداری(visual closure) و بینایی
توانایی تشخیص یک شی، واژه یا عدد تنها با دیدن قسمتی از آن.فعالیتی است که طی آن از فرد مورد آزمایش خواسته می شود که کل محرک ارائه نگردد .
-توالی دیداری (visual sequencing)
توانایی دیدن اشیا در یک نظم پیوسته خاص.
– حافظه دیداری (Visual memory)و بینایی
توانایی یادآوری شکل حروف و توالی شکل کلمات و تشخیص آنها به سرعت، زمانی که دوباره دیده می شود.
هنگامی که اطلاعات بینایی به طور صحیح درک یا پردازش نشوند، نمی تواندبا سایرحواس هماهنگ و یکپارچه شود.
به جای تقویت تجربیات یادگیری، آن را منحرف نموده و تداخل ایجاد می کند.
اگر آنچه دیده می شود قابل اعتماد نباشد، توانایی یادگیری از بین می رود.
اگر اختلالات ادراک بینایی تشخیص داده نشود یا درمان نشود،
دانش آموزی با دراک بینایی ضعیف در کلاس بطور صحیح قادر به یادگیری درس های مختلف نخواهد بود، حتی به نظر می رسد که آنها بیشتر از سایر دانش آموزان تلاش می کنند.
مهارت های ادراکی توسط کاردرمانگران ارزیابی و درمان میشوند.
چند نمونه از فعالیتهایی که نیاز به ادرک بینایی دارند:
١-رانندگی یکی از پیچیده ترین وظایف روزانه است که بسیاری از مردم هر روز انجام می دهند.
و نیاز به بسیاری از فرآیندهای پیچیده دارد که یکی از آنها ادراک بینایی است.
اگر فرایندهای ادراک بینایی به درستی انجام نشود ، احتمال دارد خود یا دیگران را در معرض خطر قرار دهید.
بسیار مهم است که سریع بتوانید چگونگی نزدیک شدن دو خودرو به یکدیگر، سرعت آن ها را در نظرگرفته و عکس العمل بموقع نشان دهید،
در صورتی که ادراک بینای ضعیف باشد، این امکان فراهم نیست.
٢-یادگیری در مدرسه به شدت به مهارتهای ادراک بینایی وابسته است،
زیرا این امر به کودک اجازه می دهد مطالب درسی را بهتر درک کند.
نقص این مهارت ها ممکن است باعث عملکرد ضعیف تحصیلی شود.
٣-در هنرهای تجسمی، مانند نقاشی یا طراحی گرافیکی، درک بینایی بسیار مهم است.
اگر بخواهید یک مربع ترسیم کنید باید در انتخاب هر خط و هر رنگی از ادراک بینایی کمک بگیرید.
۴-ادراک بینایی برای هر نوع فعالیتی که نیاز به نظارت یا مراقبت دارد ضروری است.
مثل فروشندگی و نگهبانی.
به طور کلی تمام فعالیت های ما در طول روز نیازمند ادراک بینایی می باشد.
اگر ادراک دیداری به درستی پرورش داده نشود:
کودک همچنان قادر به یادگیری خواندن و نوشتن خواهد بود،
اما این مسئله باعث تحمل تلاش شناختی زیاد و کندی پروسه یادگیری می شود.
بینایی عبارت است از توانایی دیدن .
بینایی پاسخ چشم ها به نوری است که به درون آن ها تابیده می شود
بنابراین فرایندی فیزیوژیک است . در حالی که دید در نتیجه توانایی کودک در تفسیر و فهم و معنی بخشیدن اطلاعاتی است که از طریق چشم ها دریافت می کند .
تعداد زیادی از کودکان در حالی که از بینایی خوبی برخوردار ند دارای مشکلاتی در دید هستند که بر توانایی خواندن و دیگر جنبه های تحصیلی آنان تاثیر باز دارنده می گذارد .
ما در اختلالات یادگیری با کودکانی سروکار داریم که اندام چشمی آن هاسالم است ولی یاد نگرفته اند که چگونه از بینایی خود به طور مؤثر استفاده کنند .
مربیان معمولا با مفاهیمی مانند :
ردیابی دیداری ، تعقیب چشمی ، حرکات چشمی ، همگرایی ، واگرایی ، ادراک تصویر و زمینه و حافظه توالی دیداری و هماهنگی هردو روبرو هستند.
ادراک دیداری نقش مهمی در یادگیری های تحصیلی بویژه خواندن بازی می کند .
تعداد ی از کودکان در تکالیفی که مستلزم کاربرد بینایی در تمییز اشکال و طرح های هندسی است با اشکال مواجه هستند.
آیا کودک من در درک بینایی مشکل دارد؟
چگونه بفهمیم که کودکمان در ادراک بینایی خود با مشکل روبروست؟
- عدم توانایی کودک در تکمیل پازل
- عدم تشخیص روابط بین اشیاء و پدیده های اطراف
- دشواری در مکان یابی و جهت یابی (مثلاً: بالا، پایین، بین و …)
- عدم تشخیص تفاوت بین حروف”ب-پ – د-ذ»
- برعکس نوشتن اعداد
- و حروف گم کردن پاراگراف و خط ها به هنگام خواندن و نوشتن
- اشتباه کردن چپ و راست
- فراموش کردن قسمتی که قرار است از روی آن روخوانی کند
- عدم توانایی در ترتیب گذاری اعداد و حروف
- و همچنین مشکلات شایع ریاضی
- عدم توانایی در حفظ حروف الفبا با ترتیب
- عدم توانایی در کپی کردن یک متن یا یک شکل از یک صفحه یا کتاب به روی یک صفحه یا کتاب دیگر
- دشواری به هنگام لباس پوشیدن
- عدم تشخیص اندازه های مختلف بین حروف و اجزا
- فراموش کردن شکل دیداری کلمات
- ناتوانی در تکمیل نقاشی های نصفه، پازل ها و بازی های فکری دیگر
- پرت نشدن حواس کودک به هنگام حرکت ناگهانی یک شئ رنگی در اتاق
- عدم دقت کافی و حواس پرتی دائمی مشکل در پیدا کردن یک وسیله روی یک میز شلوغ.
برای مطالعه تمرینات مربوط به ادراک بینایی کلیک کنید
این مقاله خلاصه ای از چند مقاله میباشد که منابع آن ذکر شده اند.
گرداورنده؛غلمانی پور
بااجازه بخشی. کپی شدازمتن ببخشید